Inhoud
Wintertenen of winterhanden ook wel perniones genoemd, zijn rode, pijnlijke, hevig jeukende zwellingen van tenen en/of vingers. Het verschijnsel komt vooral voor aan de strekzijde van tenen (wintertenen), vingers (winterhanden) en aan de oren, maar ook elders op het lichaam. De aandoening komt met name voor tijdens de wintermaanden en is een vertraging in de reactie van bloedvaten in voeten en handen op temperatuurverschillen. Circa 10 procent van de Nederlanders heeft wel eens last (gehad) van winterhanden of -voeten. Het komt het meeste voor bij jongeren, maar ook ouderen kunnen er last van hebben.
Bij wintertenen en winterhanden, is het niet zozeer de temperatuur, maar de vochtigheidsgraad van koude lucht een grote rol. In een vochtige omgeving wordt koude beter geleid. Dat is ook de reden dat wintertenen en winterhanden in zeer koude en dus droge streken, zoals bijvoorbeeld Siberië, niet of nauwelijks voorkomen.
Oorzaken
Wintertenen en winterhanden worden veroorzaakt doordat kleine bloedvaatjes in de huid niet snel genoeg reageren op wisselende temperaturen. Normaal gesproken verwijden bloedvaten zich bij warmte waardoor er meer bloed door de vaten kan stromen. In het geval van wintertenen en winterhanden gebeurt dit niet in alle bloedvaatjes even goed. Het extra bloed kan niet doorstromen en hoopt zich vervolgens op, wat leidt tot beschadigingen van de bloedvatwand en het eromheen liggende weefsel en de klachten geeft.
Meer kans op winterhanden en wintertenen bij:
- Personen die al een aandoening aan de bloedvaten hebben, zoals aderverkalking;
- Personen die zogenaamde bètablokkers gebruiken;
- Personen met flink onder- of overgewicht;
Symptomen
Er is sprake van de volgende symptomen:
- Plotseling ontstaan van klachten
- Jeuk/branderigheid/pijn aan strekzijde vingers en tenen
- Lokale blauwrode, gezwollen, vrij scherp begrensde plekken
- Klachten verergeren bij opwarmen
Behandeling
Het is in de meeste gevallen een onschuldige aandoening gaat. Personen die weten dat ze snel last hebben van wintertenen of -handen kunnen de kou het beste zoveel mogelijk vermijden. Verder is warme en goed zittende (niet knellende) kleding uiteraard verstandig. Het nemen van wisselbaden waardoor de doorbloeding verbetert kan soms helpen. Daarnaast kan regelmatig en voldoende bewegen tijdens koude omstandigheden goed zijn.
Calciumantagonisten worden vanwege de vaatverwijdende werking bij ernstige wintertenen met succes ingezet.
